zondag 31 mei 2015

Türk çayı (Turkse thee recept)

In Turkije leeft men op thee. Letterlijk. Je staat er mee op en gaat er mee naar bed, en iedereen drinkt het: Türk çayı (Turkse thee). En dan heb ik het niet over de appelthee (die alleen aan toeristen wordt voorgezet en ik nog nooit bij een Turkse familie ben tegengekomen) maar over de echte zwarte thee. In Turkije is met recht sprake van een theecultuur. Of het nu bij het eten of na het eten is, thuis of buiten, bij het barbecueën of in een van de vele populaire theehuizen: thee drinken zal je in Turkije! Bijna alle thee die in Turkije wordt verkocht komt uit Rize, een provincie aan de Zwarte Zee-kust in Turkije, waar het vochtig en niet al te heet is: een ideaal klimaat om thee te laten groeien.


Turkse thee maken? Voor het zetten van echte Turkse thee heb je een çaydanlık nodig. Dat is een dubbele theepot. In de onderste grote theepot wordt water aan de kook gebracht. In de bovenste, kleinere, theepot, schep je de losse zwarte thee. Zelf gebruik ik (geen reclame...) de Rize turist çay van Çaykur. Zodra het water in de onderste pot kookt, giet je het kokende water in de kleine theepot. De onderste theepot vul je weer aan met water en zo laat je de thee op heel laag vuur trekken. Bij het inschenken van de thee begin je met de sterke thee uit de bovenste theepot, en vul je aan met kokend water uit de onderste theepot. Dit is iets waar je handigheid in moet krijgen. De ouderwetse Turkse theepotten die op het gasfornuis staan hebben een loeiheet handvat gekregen door het pruttelen, dus wees voorzichtig.  


Alhoewel ik op zolder geloof ik wel ergens een echte çaydanlık heb staan, gebruiken wij voor ons dagelijks kopje çay een elektrik çaydanlık: een dubbele waterkoker. Die werkt hetzelfde als hierboven beschreven staat, alleen dan op elektriciteit. Nadat het water gekookt heeft, slaat de waterkoker af maar houdt hij het water wel warm. Ik vind dat persoonlijk een stuk handiger en bovendien gebruik ik hem ook als gewone waterkoker. Om te voorkomen dat losse thee in je glaasje terecht komt, kun je een filter gebruiken waar de thee ingaat. Als de thee een tijdje getrokken heeft, kun je het filter met de thee beter eruit halen om te voorkomen dat de thee te sterk (acı) wordt.


En dan moet de thee worden ingeschonken. Dat is een vak apart, zeker als je bezoek hebt! De een wil 'demli çay', sterke thee (dus meer thee en minder water) terwijl de ander (vrouwen meestal) 'açık çay' drinken, een klein laagje thee en veel water. Vergeet in ieder geval niet de suiker en theelepeltjes op tafel te zetten. De meeste Turkse thee wordt met suiker gedronken, en dat verschilt van een half klontje tot vier suikerklontjes per glaasje (ik verzin dit niet, ik stond ernaast!). Drink je je thee liever zonder suiker, vraag dan zeker om açık çay want anders is de thee te sterk. En ben jij de gastvrouw die de thee schenkt? Let goed op, want zodra iemand zijn glaasje leeg heeft gedronken hoor je het weer bij te vullen met thee. Pas als iemand zijn theelepeltje dwars bovenop het glaasje legt, heeft hij genoeg thee gehad. Normaliter drink je Turkse thee natuurlijk uit de bekende tulpvormige theeglaasjes. Echter daar gaat maar 100 ml in en daarom drinken wij thuis of met goede vrienden gewoon uit een Nederlands theeglas - dat scheelt weer heen en weer lopen. Bij meer 'officieel' bezoek schenk ik wel in de kleine theeglaasjes.


Het recept voor Turkse thee is natuurlijk heel persoonlijk. In beginsel komt het neer op losse zwarte thee en kokend water. Maar hierbij draait het om de verhoudingen. Je kunt de thee 'wassen' (spoelen) voor je de thee gaat zetten, dat doe ik niet, maar velen doen dit wel. Ik voeg zelf altijd een beetje 'tomurcuk çay' (Earl Grey thee) toe aan mijn eigen çay omdat dat de smaak wat lichter maakt, maar het hoeft niet. Je kunt bij het zetten van de thee alvast een suikerklontje in de theepot laten vallen om de thee wat minder acı te laten worden. Et cetera, et cetera. In ieder geval heb je wel een çaydanlık nodig om thee te gaan zetten. Je kunt er eentje meenemen uit Turkije, maar ook hier kun je in de meeste grotere Turkse winkels wel een Turkse theepot vinden. De elektrische Turkse theepot die wij gebruiken zie je wat minder vaak. Die van ons komt van een webwinkel uit Duitsland maar ze worden ook wel verkocht op bijvoorbeeld de Beverwijkse Bazaar. Mijn tip: neem geen plastic variant (die zie je ook veel), want dat geeft met al het kokende water toch een plastic smaakje af. Wij hebben er al een paar versleten maar degene die we nu hebben vind ik het prettigste model.


Recept
Türk çayı (Turkse thee)

Benodigdheden
losse zwarte thee
eventueel losse earl grey (tomurcuk) thee


Bereiding
Breng een ruime hoeveelheid water aan de kook. Schep de gewenste hoeveelheid thee in je theepot (of in het filter voor je theepot). Zelf gebruik ik op ongeveer 800 ml water 2 volle eetlepels zwarte thee en een halve eetlepel early grey thee. Giet zodra het water kookt het water over de thee heen. 


Vul het water eventueel aan (laat het in dat geval nogmaals aan de kook komen) en laat de thee nu rustig trekken (meestal zet ik de theekoker dan even uit omdat toch alles nog heel heet is). Breng na een minuut of 20 het water in de onderste theepot weer aan de kook, laat het vijf minuten doorpruttelen (zodat ook de thee bovenin goed warm is). Je thee is nu klaar om geserveerd te worden.


Bewaren
Türk çayı (Turkse thee) blijft ongeveer een uur tot twee uur lekker om te drinken, daarna wordt de thee te sterk en kan hij bitter worden. 



zondag 24 mei 2015

Sultan köftesi (de lekkerste Turkse köfte)

Hier in huis wordt köfte bij het avondeten altijd gewaardeerd. Ik maak meestal mijn eigen recept waarbij de köfte onder de grill wordt geroosterd. Lekker, helemaal prima, maar soms wil je eens wat anders. Laatst zat ik op een zondagmiddag mijn bijna oneindige 'to cook' favorietenlijst eens door te bladeren en toen kwam ik dit recept voor sultan köftesi tegen. Aangezien ik toch al gehakt uit de diepvries had gehaald én ik volop verse basilicum in de tuin had staan, leek me dit een goed moment dit recept eens te proberen. En met succes! Ik wist niet zo goed wat te verwachten van köftes met griesmeel, maar het bleek echt de succesformule voor de lekkerste Turkse köfte ooit te zijn! Prachtig goudbruin van buiten, luchtig, zacht en super smaakvol aan de binnenkant. Ik weet dat ik het vaker zegt, maar dit is een recept wat je echt moet proberen. Hier is het in ieder geval een blijvertje!


Bij het recept van sultan köftesi (de lekkerste Turkse köfte) worden een aantal ingrediënten gebruikt die ik normaal niet in mijn köfte gebruik. Tomatenpuree, basilicum, griesmeel en...baking soda (tegenwoordig bij bijna elke Turkse winkel te verkrijgen, bij de kruiden). Waarschijnlijk zorgt die combinatie voor deze heerlijke köftes die in de pan ook daadwerkelijk een (klein beetje) 'rijzen' en daardoor extra lekker smaken. Het recept van deze heerlijke sultan köfte vond ik op de site van A seasonal cook in Turkey, een leuke Engelstalige blog van een vrouw die al jaren in Turkije woont. Deze heerlijke köfte combineert perfect met bijvoorbeeld zuringsalade, pilav en yoghurtdip; dat is althans zoals wij het aten en het viel hier bijzonder goed in de smaak.


Turks recept
Sultan köftesi (de lekkerste Turkse köfte)

Benodigdheden (voor drie personen)
350 gram rundergehakt
1 kleine ui
3 eetlepels griesmeel
1 eetlepel tomatenpuree
1 ei
1 theelepel baking soda/natriumcarbonaat
1 handjevol verse basilicum
1 handvol verse platte peterselie
1 theelepel komijn
peper, zout


Bereiding
Snij de ui, peterselie en basilicum heel fijn. Meng het door het gehakt en voeg ook het ei, de tomatenpuree, de baking soda, het griesmeel en de droge kruiden erdoorheen. Kneed het gehakt nu een minuut of vijf goed door. Door het griesmeel wordt het gehakt behoorlijk plakkerig - gebruik eventueel een plastic handschoen voor het kneden. Wil je de smaken extra laten intrekken, zet het gehaktmengsel dan een paar uur weg in de koelkast. Je kunt ook meteen verder gaan met het maken van de köftes.


Maak voor het vormen van de köftes steeds je handen nat met water, of gebruik plastic handschoenen, want het mengsel is erg plakkerig. Vorm platte ronde köftes van het mengsel. Verwarm in een pan een scheut olie. Bak de köftes eerst op hoog vuur aan beide zijden mooi goudbruin en laat ze daarna op laag vuur nagaren zodat ze ook van binnen gaar zijn. Afiyet olsun!


Bewaren
Sultan köftesi (de lekkerste Turkse köfte) die overblijft kun je afgekoeld prima in de koelkast bewaren. De volgende dag even opbakken of opwarmen in de magnetron. 


maandag 18 mei 2015

Kuzu kulağı salatası (Turkse salade met zuring)

Kuzu kulağı (zuring) heb ik pas kortgeleden ontdekt, maar het is nu al één van mijn favoriete bladgroenten om een lekkere frisse, zomerse salade mee te maken. Zuring is, de naam zegt het al, redelijk zuur van smaak maar in een salade combineert dat super met de andere ingrediënten en wordt het een heerlijke mix van smaken. Zeker een aanrader om een keer te proberen!


Voor deze kuzu kulağı salatası (Turkse salade met zuring) gebruikte ik de traditionele combinatie van sla met ui en tomaat, wat gegarandeerd zorgt voor een frisse en smaakvolle salade. Maar natuurlijk kun je ook andere groenten zoals komkommer of paprika toevoegen aan de salade. Kijk wat je in de koelkast hebt liggen en wees creatief :). Doordat de zuringsalade heel licht en fris haalt, past hij goed bij wat 'zwaardere' gerechten.  Hij combineert bijvoorbeeld perfect met köfte en gebakken aardappeltjes. 


Turks recept
Kuzu kulağı salatası (Turkse salade met zuring)

Benodigdheden
1 handvol zuring
3 bosuitjes
2 tomaatjes
1 klein handje platte peterselie
olijfolie
azijn
zout


Bereiding
Was de zuring zorgvuldig en maak de bosuitjes schoon. Haal van de zuring de steeltjes af (die zijn het zuurst) en snij de zuring, bosuitjes en peterselie fijn. Snijd de tomaat in kleine blokjes.


Meng alles door elkaar en breng het geheel op smaak met een dressing van olijfolie, azijn (naar smaak, de zuring is van zichzelf al zuur) en zout.


Bewaren
Kuzu kulağı salatası (Turkse salade met zuring) kun je net als andere salades het beste vers eten, anders worden de bladgroenten slap.


Kuzu kulağı (zuring)

Wat is het?
Als je kuzu kulağı letterlijk vertaalt betekent het 'lamsoor'. Dat is in Nederland ook een bladgroente, maar niet dezelfde die hier wordt bedoeld. Kuzu kulağı of ekşi ot is in het Nederlands namelijk zuring. Een plant met langwerpige, groene bladeren die (de naam zegt het al) zurig smaken en zowel rauw als gekookt gegeten kunnen worden. Ik vind het een lekker friszure smaak, die me gek genoeg een beetje doet denken aan het zure van net-niet rijpe kersen.


Waar koop je het?
Zuring heb ik zelf nog nooit in de supermarkt zien liggen: waarschijnlijk is het bij de groothandel of gespecialiseerde groentenzaak wel verkrijgbaar. Nog makkelijker is om het in je eigen tuin te zetten: het groeit heel snel en makkelijk. Of goed zoeken buitenshuis: het groeit schijnbaar op veel plekken als onkruid. Dat risico durf ik zelf niet te nemen, maar ik krijg het van een lieve vriendin en ga het volgend jaar wellicht ook zelf in onze tuin zetten.


Hoe bewaar je het?
Kuzu kulağı (zuring) bewaar je net als andere slasoorten het beste in de groentela van de koelkast. Eventueel kan het ook ingevroren worden.

Waar gebruik je het voor?
Zuring kan zowel rauw als gekookt gegeten worden. In Turkije wordt er voornamelijk salade van gemaakt of als losse bladeren bij het eten (bijvoorbeeld kisir) gegeten, maar je kunt er ook sarma mee maken. Ik vind het zelf het lekkerst in een salade, dan is het zure heel subtiel. Als je de bladeren los eet, zijn ze behoorlijk zuur (met name de steeltjes). 

Een paar voorbeelden van Turkse gerechten waarin kuzu kulağı wordt gebruikt:

Kuzu kulağı salatası (Turkse salade met zuring)
Kuzu kulağı sarması (dolma van zuring)



donderdag 7 mei 2015

Romig vanilletoetje met cake en chocoladeganache

Een tijdje terug heerste er op een Facebook een enorme hype rondom een 'huilende cake'. Nou is ağlayan pasta (letterlijk: huilende taart) inderdaad een bekende Turkse zoetigheid van chocoladecake met daarbovenop slagroom en daar weer een chocoladesaus overheen (die dan druppelt en dus 'huilt'). De foto's die ik tegenkwam op Facebook echter waren een hele andere soort cake. Zeker niet minder lekker maar ik zou het eerder romig vanilletoetje met cake en chocoladeganache noemen. En dat werd het dus! Een supersimpel receptje, maar met een geweldig resultaat.


Denk aan een laagje zachte chocola, dan een laag romige vanillepudding en daaronder een cake-achtig laagje met een kleine crunch...Yep, onweerstaanbaar! Eén van de lekkerste toetjes die ik ken en nogmaals, echt heel snel en simpel om te maken. De pakjes-puristen moeten even hun ogen dichtdoen, want we gebruiken in dit recept pudding uit een pakje. Ik heb daar persoonlijk niet zo heel veel problemen mee voor een keer, maar je kan natuurlijk de pudding ook zelf maken. Maak hem dan wel op basis van slagroom, anders komt dit toetje niet volledig tot zijn recht.



Recept
Romig vanilletoetje met cake en chocoladeganache

Benodigdheden
1 pak lange vingers
1 pakje kloppudding vanille
200 ml melk (plus wat extra om te bestrijken)
2 x 200 ml slagroom (ongeklopt dus)
200 gram pure chocola


Bereiding
Klop 200 ml van de slagroom stijf (zonder suiker toe te voegen, dus gewoon even goed mixen). Het helpt als de room goed koud is: bewaar de slagroom dus in de koelkast, ook al gebruik je de houdbare variant. Roer de inhoud van het pakje pudding even los in de 200 ml melk. Schep dit mengsel vervolgens door de slagroom (niet te hard roeren om de luchtigheid van de slagroom te behouden). Zet dit even in de koelkast om op te laten stijven.


Verwarm de resterende 200 ml slagroom in een pannetje. Het moet goed heet worden, maar het mag niet koken! Zodra de slagroom heet is, breek je de chocola in stukken en meng je het door de room tot de chocola gesmolten is. Neem nu een grote diepe schaal en bedek de bodem met lange vingers. Verdeel hier met een lepel wat melk over. Verdeel hier vervolgens het slagroom/puddingmengsel overheen. Strijk het glad en giet er daarna de chocoladeganache overheen. Laat dit toetje in de koelkast helemaal afkoelen en opstijven, het liefst een nacht.


Bewaren
Romig vanilletoetje met cake en chocoladeganache kun je in de koelkast een dag of vier bewaren.